Ticaret hukuku, ticari hayatın düzenlenmesini sağlayan özel hukuk dalıdır. Şirketlerin kuruluşundan ticari sözleşmelere, rekabet kurallarından iflas ve tasfiyeye kadar iş dünyasını doğrudan ilgilendiren kuralları kapsar. Türkiye’de ticaret hukuku, Türk Ticaret Kanunu başta olmak üzere, Türk Borçlar Kanunu, İcra ve İflas Kanunu, Rekabet Kanunu ve Sermaye Piyasası Kanunu gibi birçok düzenleme ile şekillenir.
2025 yılı itibarıyla, küreselleşme ve dijitalleşmenin etkisiyle ticaret hukuku giderek daha dinamik hale gelmiştir. Özellikle elektronik ticaret, kripto varlıklar, yapay zekâ ile yapılan sözleşmeler ve sürdürülebilirlik politikaları bu alanın yeni gündem maddeleri arasındadır.
Ticaret Hukukunun Başlıca Alanları
1. Ticari İşletme Hukuku
Ticaret hukukunun temelini ticari işletme oluşturur. Bir işletmenin ticari sayılması için belirli ölçekte ve sürekli faaliyette bulunması gerekir. Ticari işletmenin devri, işletme rehni, ticari defterler ve ticari unvan gibi konular bu kapsamda düzenlenir.
2. Şirketler Hukuku
Anonim şirket, limited şirket, kollektif ve komandit şirketler ticaret hukukunun en önemli alanlarından biridir. Şirketlerin kuruluşu, ortakların sorumlulukları, yönetim kurulu ve genel kurul kararları, kar dağıtımı, birleşme ve tasfiye işlemleri bu kapsamda değerlendirilir. 2025 yılında özellikle startup yatırımları, halka arzlar ve yabancı ortaklıklar şirketler hukuku uygulamalarında öne çıkmaktadır.
3. Ticari Sözleşmeler
Satış, taşıma, sigorta, acentelik, franchise, lisans, factoring ve leasing sözleşmeleri ticaret hukukunun kapsamındadır. Bu sözleşmeler hem ulusal hem de uluslararası ticari ilişkilerde tarafların hak ve yükümlülüklerini belirler.
4. Kıymetli Evrak Hukuku
Poliçe, bono ve çek gibi kıymetli evrak türleri ticari hayatta önemli bir rol oynar. Bu belgelerin düzenlenmesi, devri, ödenmesi ve geçerlilik şartları ticaret hukuku kapsamında düzenlenmiştir. 2025’te dijital çek ve elektronik kıymetli evrak uygulamaları giderek yaygınlaşmaktadır.
5. Taşıma ve Sigorta Hukuku
Ticari hayatın temel taşlarından biri de mal ve yolcu taşımacılığıdır. Kara, deniz, hava ve demiryolu taşımacılığı özel kurallara tabidir. Ayrıca ticari risklerin yönetilmesi açısından sigorta sözleşmeleri büyük önem taşır.
6. Deniz Ticareti Hukuku
Türk Ticaret Kanunu içinde özel bir bölüm olarak yer alan deniz ticareti, gemi sicili, deniz taşıması, çarter sözleşmeleri, gemi ipoteği ve deniz kazaları gibi konuları düzenler. Türkiye’nin stratejik boğazlara sahip olması nedeniyle deniz ticareti hukuku, dış ticarette kritik bir yere sahiptir.
7. Rekabet Hukuku ve Haksız Rekabet
Ticari hayatın adil bir şekilde devam edebilmesi için rekabet kuralları büyük önem taşır. Tekelleşme, kartelleşme ve haksız rekabet yasa dışıdır. Rekabet Kurumu’nun kararları, piyasaların dengeli işlemesinde belirleyici rol oynar.
8. İcra, İflas ve Konkordato
Ticaret hukukunda borçlarını ödeyemeyen işletmelerin hukuki durumları da düzenlenmiştir. Konkordato, iflas erteleme ve tasfiye süreçleri hem alacaklıların hem de borçluların haklarını korumak amacıyla uygulanır.