İş hukuku, işçi ile işveren arasındaki çalışma ilişkilerini düzenleyen, iş yaşamında hak ve yükümlülükleri belirleyen hukuk dalıdır. Çalışma hayatının düzenli ve adil bir şekilde işlemesi, işçilerin korunması ve işverenlerin sorumluluklarının belirlenmesi iş hukukunun temel amaçları arasındadır. Türkiye’de iş hukuku, başta 4857 sayılı İş Kanunu olmak üzere, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu ve ilgili diğer mevzuatlar çerçevesinde şekillenmektedir.
2025 itibarıyla, iş hukukunda uzaktan çalışma modelleri, esnek çalışma düzenlemeleri, kıdem tazminatı tartışmaları ve iş sağlığı güvenliği uygulamaları öne çıkan güncel konular arasında yer almaktadır.
İş Hukukunun Temel Alanları
1. Bireysel İş Hukuku
Bireysel iş hukuku, işçi ile işveren arasındaki tek tek iş ilişkilerini düzenler. İş sözleşmesinin kurulması, çalışma şartları, ücret, fazla mesai, izin hakları, iş sözleşmesinin sona ermesi ve kıdem tazminatı bu alana girer. 2025’te özellikle uzaktan çalışma ve esnek saatler iş sözleşmelerinde önemli hale gelmiştir.
2. Toplu İş Hukuku
Toplu iş hukuku, işçilerin sendikalar aracılığıyla bir araya gelerek haklarını korumasını düzenler. Sendikal haklar, toplu iş sözleşmeleri, grev ve lokavt süreçleri bu kapsamda değerlendirilir. Türkiye’de sendikal hakların gelişimi, işçi-işveren dengesinin sağlanmasında önemli bir rol oynamaktadır.
3. İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku
Çalışma hayatında iş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenmesi için alınacak önlemler, iş sağlığı ve güvenliği hukuku kapsamında düzenlenir. İşverenler, işçilerin güvenliğini sağlamakla yükümlüdür. 2025’te dijital teknolojiler ve yapay zekâ destekli iş güvenliği uygulamaları giderek yaygınlaşmaktadır.
4. İş Sözleşmeleri ve Çeşitleri
İş hukuku, belirsiz süreli, belirli süreli, kısmi süreli, çağrı üzerine çalışma ve uzaktan çalışma gibi farklı iş sözleşmelerini düzenler. İş sözleşmesinin feshi halinde işçinin hakları, ihbar süreleri ve tazminat düzenlemeleri de bu alanda yer alır.
5. Kıdem ve İhbar Tazminatı
İş hukuku uygulamalarında en çok karşılaşılan uyuşmazlıkların başında kıdem ve ihbar tazminatı gelir. İşçinin işten çıkarılması veya iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi durumunda ortaya çıkan bu haklar, işçilerin ekonomik güvenliğini korumayı amaçlar.
6. Ayrımcılık Yasağı ve Eşitlik İlkesi
İş hukukunda, işçilerin cinsiyet, yaş, etnik köken, din veya benzeri nedenlerle ayrımcılığa uğramaması esastır. Eşit işe eşit ücret ilkesi ve iş güvencesi düzenlemeleri, çalışanların korunmasında önemli bir yere sahiptir.